تاثیرات IT بر سازمان های معاصر
به طور کلی تاثیرات فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی را می توان در چهار بعد بررسی کرد.
۱- اثرات ساختاری
۲- اثرات رفتاری
۳-اثرات اقتصادی و اجتماعی
۴-اثرات فرهنگی
انواع اثرات ساختاری : اثرات عام – اثرات خاص
الف ) اثرات عام: کوتاه ترشدن و تخت تر شدن( Flat) هرم سازمانی به دلیل حذف مدیریتهای میانی که به طرق زیر در سازمان دیده میشود
– تسهیل ارتباط بین کارکنان بخشهای مختلف سازمان
-تسهیل ارتباط سازمان با مشتریان و ذینفعان سازمان
-تسهیل ایجاد زنجیره ارزش سازمانی
ب )اثرات خاص :
تمرکز: سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی به دلیل تسهیل دسترسی مدیریت عالی سازمان به اطلاعات کلیدی راهبردی از یک سو میتواندتمرکزدر تصمیمات راهبردی را افزایش دهد.به دلیل بالا بردن توان نظارتی مدیران عالی میتواند باعث تفویض اختیارات بیشتری از طرف آنان به مدیران میانی و عملیاتی گرددکه در نتیجه آن عدم تمرکزدر تصمیمات راهکاری و عملیاتی را افزایش میدهد.
رسمیت :باعث کاهش رسمیت و تسهیل و تسریع ارتباطات عمودی و افقی می شود
پیچیدگی :باعث کاهش سلسله مراتب وافزایش تعدادواحدهای سازمانی وپراکندگی جغرافیایی واحدها میشود
اثرات رفتاری
امروزه چالش منحصر به فردی در ارتباط با روش های برانگیختن کارکنان در سازمانهای الکترونیکی و مجازی وجود دارد . کارکنان در سازمانهای الکترونیکی از استعداد بیشتری جهت آشفتگی و حواس پرتی برخوردار هستند که این امر میتواند کوشش های آنها را کم کرده و بهروه وری آنها را کاهش دهد. بنابراین راه حل این مشکل این است که مدیران به شغل افراد توجه کرده و زمانهای استراحت در طول ساعات کار رسمی، برای رفع خستگی آنها شرایطی را فراهم سازند و رهنمودهای واقعی و موثری را برای کارکنان خود ارایه کرده تا آنها بدانند که رفتارشان بطور مستمر تحت نظارت است . بسیاری از سازمان های الکترونیکی هم اکنون در حال طراحی و نصب نرم افزارهای نظارتی در شبکه می باشند اگر چه شواهد نشان می دهد که چنین کوشش هایی می تواند باعث از بین رفتن فضای اعتماد مقابل در سازمان شود و اثرات ناخوشایندی بر روحیه و انگیزه کارکنان به جای بگذارد.
اثرات اقتصادی
اثرات اقتصادی سیستم ها و فناوری های اطلاعاتی بر سازمان را می توان به کمک نظریه های اقتصاد خرد ، داد و ستد و نظریه نمایندگی تقسیم و تشریح کرد:
* نظریه اقتصادخرد : بر مبنای این نظریه سیستم ها و فناوری های اطلاعاتی یکی از عوامل تولید به شمار می آیند که به آسانی میتواند جانشین سرمایه و نیروی کار شود . با بکارگیری سیستم ها و فناوری های اطلاعاتی و خود کار کردن بخشی از عملیات که بیشتر به صورت دستی انجام میشود به تدریج از هزینه و حجم نیروی انسانی کاسته میشود .
* نظریه داد و ستد : ر مبنای این نظریه سیستم ها و فناوری های اطلاعاتی یکی از عوامل تولید به شمار می آیند که به آسانی میتواند جانشین سرمایه و نیروی کار شود. با بکارگیری سیستم ها و فناوری های اطلاعاتی و خود کار کردن بخشی از عملیات که بیشتر به صورت دستی انجام میشود به تدریج از هزینه و حجم نیروی انسانی کاسته میشود. بر اساس این دیدگاه شرکت ها می کوشند از هزینه های داد و ستد و هزینه های تامین منابع خود از بازار بکاهند. سیستم ها و فناوری های اطلاعاتی می تواند با فراهم آوردن راه آسان بهره گیری از تامین گنندگان برون سازمانی به جای به کاربردن منابع درونی از هزینه های تماس با بازار و داد و ستد بکاهد.
* نظریه نمایندگی: بر اساس این نظریه کارفرما گروهی نماینده (کارمند) استخدام میکند تا از جانب وی کارها را انجام دهند و اختیارات محدودی نیز به آنها تفویض میکند . این عمل موجب پیدایش هزینه اجرای نمایندگی و هزینه نظارت بر آنها می شود .
اثرات اجتماعی- فرهنگی
از دیدگاه جامعه شناسان سیستم ها و فناوری های اطلاعاتی به مدیران سازمان این امکان را می دهد تا تمرکز و یا عدم تمرکز در قدرت و تصمیمات را به صلاحدید خود به عنوان شیوه های پایدار به بهترین نحو ممکن عملی سازند . به اعتقاد جامعه شناسان و دانشمندان علوم سیاسی کشورهای صنعتی از دهه ۱۹۶۰ به دوره ای از اقتصاد پا گذاشتند که می توان آن را فرا صنعتی نامید . براساس این نظریه گذر به جامعه فرا صنعتی با خود دگرگونی های بنیادین در سازمان به همراه می آورد . در سازمان های فرا صنعتی مواردی نظیر تفویض اختیار، توانمند سازی کارکنان، ساختارهای کوتاه و تخت، تصمیم گیری های غیر متمرکز، ارتباطات آزاد و چند سویه و گردش دانش و اطلاعات به چشم میخورد. در سازمان های فرا صنعتی سیستمها و فناوری های اطلاعاتی از نقش تعیین کننده ای برخوردارند . بعضی از دانشمندان به ویژه مردم شناسان معتقدند که سیستم ها و فناوری های اطلاعاتی باید با فرهنگ سازمان بخواند و گر نه پذیرفته نمی شود. سیستم هاو فناوری های اطلاعاتی میتواند به تهدید یا پشتیبانی از فرهنگ سازمان بپردازد.